Amerika Etkili Eğitim Sisteminden Milli Düşünceye Ulaşmak
Anadolu Selçuklu Devleti’nin son bulmasından sonra hükümranlık alanını genişleterek büyük bir devlet halini alan Osmanlı İmparatorluğu bilimsel gelişmeler meydana getiremez hale “düşürüldükten” sonra askeri alanda başarısızlıklar kendisini gösterir. Ortaya çıkan başarısızlıkların giderilmesinde çözüm olarak görülen batılılaşma, Batı’dan hazır sistemler almayı da beraberinde getirir ve Yeniçeri Ocağı kaldırılarak yerine Nizam-ı Cedid 1791 yılında Fransız sistemine göre kurulur. Ve ilk olarak askeri okul açan Fransa, buradan orduya subay yetiştirir. Ardından diğer eğitim kurumları birbirini takip eder… Fransızlardan sonra Almanlar da askeri okullarda dersler verir ve en sonunda I.Dünya Savaşı’nda Osmanlı’da genelkurmay başkanı ardı ardına Alman olur…
On bir asır süren Bizans İmparatorluğu’nu 1453 yılında ortadan kaldıracak bilimsel güce ulaşmış olan Türklere neler neler olmuştu da askeri alanda gerilemeye başlamış ve 1791’de Batı’dan eğitim sistemi almak zorunluluğu duymuştu? Askeri alandaki bu gerileme hali nelerin sonucuydu? Askeri alandaki gerileme sebep miydi yoksa sonuç muydu?
Asker ile ilgili olan bir sonuçtur, toplumun topyekûn bir sonucudur. Eğer bir ilerleme varsa onun ardında güçlü, bilgili bir toplum; eğer gerileme varsa yine ardında gerileyen bir toplum olduğu düşünülmelidir.
Nihayetinde I.Dünya Savaşı’nda İngilizler, Fransızlar, Yunanlılar, İtalyanlar, Ruslar ile karşı cephede olarak Osmanlı, Alman, Avusturya-Macaristan savaşmış, Almanların yenilgisi sonucu Osmanlı İmparatorluğu da hükmen yenilmiş sayılarak Mondros Ateşkes Antlaşması imza edilmiş, onaylanmasa bile ardından Sevr Antlaşması alt heyetlerce imzalanmış, geçmişte eğitim işbirliği yapılmış olan Fransa Osmanlı topraklarında işgaller gerçekleştirmiş…
Atatürk ve silah arkadaşları Mondros’u kabul etmeyerek 1918 yılında biten I.Dünya Savaşı’nın üzerine kurtuluş mücadelesini başlatmışlar, yine savaşlarla süren 4 yılın ardından 11 Ekim 1922’de Fransa, İngiltere, İtalya ile imzalanan Mudanya Mütarekesi sonucu 20 Kasım 1922 günü başlayan Lozan görüşmelerine kazanımlar ile başlamışlardır.
Savaş alanlarında gösterilen başarılar Türklerin yeniden ayağa kalkmasına, dünya üzerinde etkili olmasına dayanak olmuştur. Fakat yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti düşman tarafından hiçbir zaman rahat bırakılmamıştır. Yurt içinde çıkarılan dış destekli onlarca ayaklanmalar zaten yoksul olan Türk halkının kalkınmasının önündeki en büyük iç engeli teşkil ederken II.Dünya Savaşı sonrası Rusların boğazlardan ve Doğu Anadolu’dan üs istemesi, Türkiye’yi Amerika’ya yakınlaştırmada etkili olur.
İşte bundan sonraki gelişmeler Amerika’nın Türk eğitim sistemine nüfuz etmesinin yolunu da açar…
Amerika-Türkiye, Fulbright Eğitim Anlaşması, 27 Aralık 1949.
Bundan sonrası mı?
Yaşarken gördüğümüz her şey…
Yapılması gereken mi?
Yabancı içinde milli olanı, Türk olanı bulmak!
Not:
Amerika ile yapılan ilk eğitim anlaşması:
