RÜTBE BEKLEME SÜRELERİ

İNCE HESAPLARIN NASIL YAPILDIĞINI MERAK EDENLERE

Oramiral Nejat TÜMER imzalı 2642 sayılı Kanun’dan bir bölüm;

926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi, Bu Kanuna Ek ve 1 Geçici Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Teklifi ve gerekçesi ekte sunulmuştur. Arz ederim. 

Nejat TÜMER

Oramiral

Dz.K.K. ve M.G. Konseyi Üyesi

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 5— Teklifin bu maddesiyle kanunun 30 ncu maddesindeki üsteğmen ve yüzbaşı rütbelerine ait bekleme süreleri yüzbaşı rütbesindeki fazlalığı gidermek ve takım komutanı kullanabilme imkânını artırıp üsteğmenlik süresini uzatabilme amacıyla altışar yıl olarak düzenlenmiştir.

N O T: 5802 sayılı <<Astsubay Kanunu>> çıkarılırken amaçlardan biri de Takım Komutanı ihtiyacını karşılamaktı.

Yaklaşık 8 yıl sonra Oramiaral imzalı 2642 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinde yine değişikliğe gidildi…!!!

15 Aralık 1989 CUMA (Resmi Gazete) Sayı: 20373 – 3593 sayılı Kanun

MADDE 5 — 926 sayılı Kanunun 2642 sayılı Kanunla değişik 30 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Madde 30— Subayların normal bekleme süreleri aşağıda gösterilmiştir. 

RÜTBELER /// NORMAL BEKLEME SÜRELERİ

—————— /// ——————————————–

Asteğmen 1 Yıl

Teğmen 3 “

Üsteğmen 6 “

Yüzbaşı 6 “

Binbaşı 5 “

Yarbay 3 “

Albay 5 “

Tuğgeneral – Tuğamiral 3 “

Tümgeneral – Tümamiral 3 “

Korgeneral – Koramiral 3 “

Orgeneral – Oramiral 3 “

=========================================

Subay Rütbe Bekleme Süreleri 1993 yılında 3909 sayılı Kanun’la son şeklini aldı. Ancak, buraya geçmeden önce 3593 sayılı Kanun’un GEREKÇELER bölümündeki önemli yerlere bakmamız gerekiyor…

TÜRKİYE BÜYÜK MÎLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Millî Savunma Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 9.9.1989 tarihinde kararlaştırılan «926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Ek Geçici Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı» ile gerekçesi ilişik olarak gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. 6.10.1989

Turgut Özal

Başbakan

GENEL GEREKÇE

1. Türk Silahlı Kuvvetleri teşkilatında zaman içinde meydana gelen yapısal gelişmelere bağlı olarak, kıdemler ile askerî okulların öğrenim süreleri ve rütbe bekleme sürelerinde hizmetin zorunlu kıldığı değişiklikler yapılmıştır. Nitekim 1971 yılına kadar 3 yıl olarak uygulanan general – amiral rütbe bekleme süreleri, 1971 yılından itibaren 4 yıla çıkarılmış, harp okullarının öğrenim süreleri 1970 ve öncesi neş’etli subaylara 2 yıl, 1972 – 1976 neş’etlî subaylara 3 yıl, 1978 ve sonrası neş’etli subaylara da 4 yıl olarak uygulanmıştır.

Askerî Iiselerdeki öğrenim süreleri ise, 1954 ve öncesi neş’etli subaylar için 3 yıl, 1955 – 1956 – 1957 neş’etli subaylar için 4 yıl, 1958 – 1982 neş’etli subaylar için 3 yıl olarak uygulanmış ancak daha sonra hazırlık sınıfı öğreniminin ilave edilmesi nedeniyle 1983 ve sonrası, harp okulu neş’etliler için bu süre yeniden 4 yıla çıkarılmıştır. Diğer yandan evvelce subaylara, nasıpların 30 Ağustos’ta birleştirilmesi amacıyla 1960 yılında Millî Birlik Komitesinin kararıyla bir yıl, daha sonra da yedek subaylık nedeniyle bozulan kıdem statüsünün düzeltilmesi amacıyla 1969 yılında gene bir yıl olmak üzere toplam 2 yıl ilave kıdem verilmiş ve1959 ve öncesi neş’etli kurmay subaylar için 4 yıl olarak uygulanan kurmaylık kıdemi, 1960 ve sonrası neş’etli kurmay subaylar için 3 yıla indirilmiştir.

1968 yılında Genelkurmay Başkanının yaş haddinin 68’den 67’ye indirilmiş, buna karşılık rütbe bekleme süresinin 3 yıldan 4 yıla çıkarılmış olması ve ayrıca general-amiraller bakımından belirli koşullarla aynı rütbede hizmete devam imkânının getirilmiş bulunması bahse değer diğer değişikliklerdir.

Yukarıda anahatları itibarıyla açıklanan ve Silahlı Kuvvetlerdeki hızlı ve sürekli gelişmeye bağlı olarak; kıdemlerde, rütbe bekleme ve askerî okulların öğrenim sürelerinde yapılan bu değişiklikler, terfi sisteminde ve dolayısıyla rütbe bekleme sürelerinde, evvelce gerçekleştirilen değişiklikler paralelinde bazı düzenlemeler yapılmasını gerektirmektedir. Zira, geçtiğimiz yıllarda askerî okulların öğrenim sürelerinin artırılmış kıdemlerin azaltılmış, general-amiral rütbeleri için uzatma imkânının getirilmiş ve Genelkurmay Başkanının yaş haddinin 68’den 67’ye indirilmiş olması, yakın gelecekte orgeneral – oramiral rütbelerine yükseleceklerle, Kuvvet Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı makamlarına atanacakların görev sürelerini tamamlamadan yaş hadlerini doldurmalarına yol açacaktır. 

Nitekim sadece 1969 yılında verilen ilave kıdemden yararlanmış ve Harp Akademisi öğrenimi nedeniyle 3 yıl kıdem almış olan ve halen tuğgeneral rütbesinde bulunan 1960- 1961 neş’etli bir kurmay subay, 1959 ve öncesi neş’etli bir kurmay subaya kıyasla 2 yıl eksik kıdem aldığından, hiç yıl kaybetmeden terfi ettiği ve Genelkurmay Başkanlığı görevine atandığı takdirde bu makamda ancak iki yıl hizmet yapabilecek ve görev süresinin dolmasına iki yıl kala yaş haddi nedeniyle emekli olacalktır. Üzerinde durulan sorunun, askerî lise ve harp okullarında dörder yıl öğrenim görmüş 1983 ve sonrası neş’etli subaylarda daha da boyut kazanacağı ve bu gruba dahil subaylar için açığın beş yıla çıkacağı kesindir.

Bu nedenle sözü edilen sorunun, Silahlı Kuvvetlerin vurucu gücünü zayıflatmayacak ve personeli mağdur etmeyecek bir şekilde çözümlenebilmesi için, halen uygulanmakta olan rütbe bekleme süreleri gözden geçirilmiş ve ihtiyaç duyulan 5 yıllık sürenin; binbaşı, albay, tümgeneral – tümamiral, korgeneral – koramiral ve orgenerel – oramiral rütbe bekleme sürelerinde birer yıllık indirim yapılmak suretiyle kazanılabileceği belirlenmiştir.

Tasarıda benimsenen model, general – amiral miktarlarında herhangi bir değişiklik getirmemektedir Tasarı ile tuğgeneral – tuğamiral rütbe bekleme sürelerine dokunulmamış ve bu süre 4 yıl olarak muhafaza edilmiştir. Bunun temel nedeni, Silahlı Kuvvetlerin asıl vurucu gücünü teşkil eden birliklerin sevk ve idaresindeki istikrar ve verimliliğin korunması düşüncesidir. Bu çözüm tarzı aynı zamanda gelecekte üst komuta kademelerine yükselecek personele, general – amiralliğin bu ilk rütbesinde daha fazla tecrübe edinme imkânı sağlayacaktır. Tuğgeneral – tuğamiral rütbesi için gösterilen gerekçe; teğmen, üsteğmen ve yüzbaşı rütbeleri bakımından da geçerlidir. Bu nedenle sayılan rütbeler ile esasen bekleme süresi çok kısa olan yarbay rütbesinin bekleme süreleri değiştirilmemiştir.

Tasarı hazırlanırken yukarıda da belirtildiği üzere tüm rütbeler tek tek irdelenmiş olup, albaylık rütbe bekleme süresinde yapılacak bir yıllık indirimin, albay mevcutlarını kesinlikle etkilemeyeceği belirlenmiştir. Binbaşılık rütbe bekleme süresinde yapılacak indirime gelince, bir yıllık indirim, bu rütlbedeki subay miktarlarında ister istemez bir azalmaya neden olacaktır. Ancak yeni uygulamaya konulan terfide baraj sistemli ile binbaşı mevcutlarının kontrol altında tutulması mümkün olduğundan ve halen binbaşı rütbesi ile yürütülen hizmetler, yarbay rütbesiyle de yürütülebileceğinden, binbaşı miktarlarında meydana gelecek azalma, ciddî bir sakınca yaratmayacaktır.

Binbaşı rütbe bekleme süresinin 6 yıldan 5 yıla indirilmesinde, 1978 ve sonrası neş’etlilerle daha önceki neş’etliler arasında bir ayırım gözetilmiştir. Zira 1978 ve sonrası neş’etliler, önceki neş’etlilere göre harp okullarında bir yıl fazla öğrenime tabi tutulmuşlardır. Dolayısıyla Tasarıda benimsenen bu esasla mukayese edilen gruplar arasındaki bir yıllık fark kapatılmış olacaktır. Ayrıca bilindiği üzere 1977 yılında harp okulları mezun vermemiş ve bu durum devreler arasında boşluk yaratmıştır. Bu itibarla benimsenen bu modelle, devrelerin üst üste binmesi önlenecek ve sözü edilen boşluk da doldurulmuş olacaktır.

=========================================

(3909 SAYILI KANUN)

926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 30 uncu Maddesinin Değiştirilmesine ve Bu Kanunun Ek Geçici 53 üncü Maddesi ile 3593 Sayılı Kanunun Geçici Maddesinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun

(Yürürülükten kaldırılan 3593 sayılı Kanun’un Geçici Maddesi)

GEÇİCİ MADDE— Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, tümgeneral – tümamiral, korgeneral – koramiral ve orgeneral – oramiral rütbelerinde bulunanlar, bulundukları rütbede dört yıllık rütbe bekleme süresine tabi tutulurlar.

II – Bekleme süreleri:

a) Barış zamanına ait normal bekleme süreleri:

Madde 30 – (Değişik: 6/5/1993 – 3909/1 md.)

Subayların normal bekleme süreleri aşağıda gösterilmiştir.

Rütbeler /// Normal Bekleme Süreleri

——————/// ————————————-

Asteğmen 8 Ay

Teğmen 3 Yıl

Üsteğmen 6 Yıl

Yüzbaşı 6 Yıl

Binbaşı 5 Yıl

Yarbay 3 Yıl

Albay 5 Yıl

Tuğgeneral – Tuğamiral 4 Yıl

Tümgeneral – Tümamiral 4 Yıl

Korgeneral – Koramiral 4 Yıl

Orgeneral – Oramiral 4 Yıl

(Ek fıkra: 11/2/2014-6519/32 md.) Rütbe bekleme süresini tamamlamaya bir yıl kalanlar da Yüksek Askerî Şûra değerlendirmesine alınırlar. Bunlardan terfi ettirilenler ile kadrosuzluktan emekli edilenler rütbe bekleme sürelerini tamamlamış sayılır.

(Ek cümle: 25/7/2016-KHK-668/4 md.; Aynen kabul: 8/112016-6755/4 md.) Ancak, Yüksek Askerî Şûra Başkanı tarafından bir üst rütbede hizmetine ihtiyaç duyulanlar da rütbe bekleme süresine bakılmaksızın ve 47 nci maddenin birinci fıkrasındaki sicil şartı aranmaksızın Yüksek Askerî Şûra

değerlendirmesine alınırlar.

------------------------------------------------------------------------------------------