|
MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞINA
ANKARA
15 Mart 2021
Konu: Deniz Astsubay Meslek Yüksekokulu Târihcesinde Mezkûr “Deniz Gedikli” ve “Deniz Astsubay” Sınıfları Hakkında.
İlgi: (a) 4982 sayı ve 09 Ekim 2003 târihli Bilgi Edinme Hakkı Kânunu.
(b) 05 Ocak 2021 târih ve 2100066390 sayılı CİMER dilekcem.
(c) (http://www.damyo.edu.tr/sayfalar/tarihce.html) isimli bağlantıda münteşir MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokulunun târihcesi.
(ç) 5802 sayı ve 02 Temmuz 1951 târihli Astsubay Kânunu.
(d) 5619 sayı ve 27 Mart 1950 târihli Gedikli Erbaş Kânunu.
(e) 01 Nisan 1890 (H. 10 Şa’ban 1307) târihli Donanma-yı Hümâyûna Alınacak Sıbyan Efrâdına ve Bunlardan Yetiştirilecek Gediklilere Dâir Nizâmnâme.
(f) Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının 04 Şubat 2021 Perşembe gün ve 3:31PM saatli e-posdası.
1. İlgi (a) Bilgi Edinme Hakkı Kânunu kapsamında hazırladığım İlgi (b) CİMER dilekcemi; işlem yapması için 05 Ocak 2021 târihinde Millî Savunma Bakanlığına gönderdim. 2100066390 sayılı işbu İlgi (b) dilekcemin;
a. Birinci Maddesinde: İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcesinin “DENİZ ASTSUBAY OKULLARININ TARİHÇESİ” başlığı altında yer alan bilgide MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının;
“Deniz Gedikli (Deniz Astsubay) Sınıfının 03 Nisan 1890 târihinde resmen kurulduğunu”,
Kamuoyuna ilân ve dünyâya beyân etdiğini tesbit etdiğimi bildirdim.
Ancak ne var ki;
b. Aynı İlgi (b) dilekcemin Dördüncü Maddesinde: İlgi (ç)’de mezbûr 5802 sayılı Astsubay Kânunu ile 1951 senesinde “gedikli erbaş” sınıfından “tensik” edilen “Astsubay” sınıfının;
b.1— İlgi (d)’de merkum 5619 sayılı Gedikli Erbaş Kânunu ile “tensik” edilen “Gedikli Erbaş” sınıfının devamı olduğunu,
b.2— İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcesinde MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının beyân etdiğinin aksine; “Deniz Gedikli” sınıfının, “Deniz Astsubay” sınıfı ile herhangi bir halef-selef ilişkisinin mevcut olmadığını,
b.3— Hususî Kânun ile müstakil bir asker sınıfı olarak “teşkil” edilen “Deniz Gedikli” sınıfı ile “Gedikli Erbaş” sınıfından “tensik” edilen “Deniz Astsubay” sınıfı arasında askerî târih ve hukuk bakımından hiçbir illiyet bağı olmadığını,
b.4— Hususî Kânun ile “müstakil zâbit” sınıfı olarak “teşkil” edilen “Deniz Gedikli” sınıfının; “zâbit” sınıfından ayrık olarak “Gedikli Erbaş” sınıfından “tensik” edilen “Deniz Astsubay” sınıfına tahvil edilmesinin Kânun tesisi mevzuu olduğunu,
Tesbit etdiğimi bildirdim.
2. İşbu İlgi (b) dilekcemde verdiğim bilgi ve beyan etdiğim mevzuât muvacehesinde, gene aynı dilekcemin 6’ncı maddesinde;
a. Kânun ile “teşkil” edilen bir “asker sınıfının” ancak başka bir Kânun ile “tahvil/tensik” edilebileceğini ifade etdim,
b. Bu hukukî hakikâtin neticesi olmak üzere de; İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcenin sahibi MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığına, İlgi (b) dilekcenin sahibi ben Şükrü IRBIK şu biricik suâli tevcih etdim;
- İlgi (e) Nizamnâmesine tevfikan 1890 senesinde “müstakil zâbit” sınıfı olarak “teşkil” edilen “Deniz Gedikli” sınıfının;
İlgi (ç)’de mezbur 5802 sayılı Astsubay Kânununa müsteniden 1951 senesinde “Gedikli Erbaş” sınıfından “tensik” edilen “Deniz Astsubay” sınıfına “tahvil edildiğine dâir” MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının İlgi (c) târihcesindeki beyânını istinâd etdirdiği “Kânunun künyesi” nedir?
3. İlgi (b) dilekcemin 6’ncı maddesinde tevcih etdiğim yukarıda görülen işbu suâlime; İlgi (f) yazısı ile MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı (MSÜ DAMYOK) cevap verdi. 04 Şubat 2021 târihli İlgi (f) cevabında MSÜ DAMYOK cevap şöyle demekdedir;
“İlgi başvurunuz ile talep ettiğiniz 1951 tarihli Astsubay Kanunu künyesi aşağıda olduğu gibidir.”
4. MSÜ DAMYOK’un tarafıma gönderdiği İlgi (f) yazısını tetkik etdiğimde;
İlgi (c) bağlantısında münteşir târihcesindeki “Deniz Gedikli sınıfının, Deniz Astsubay sınıfı” olduğuna dair beyanını MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı; 5802 sayılı Astsubay Kanununa isnad etdirdiğini öğrendim.
5. İlgi (b) dilekcemde verdiğim bilgi ve beyan etdiğim mevzuât kapsamında gündem etdiğim “Deniz Gedikli” sınıfı “Deniz Astsubay” sınıfı değildir tesbitine karşılık olarak MSÜ DAMYOK’un İlgi (f) yazısı ile verdiği cevabı tetkik etdiğimde;
a. İlgi (b) dilekcemde söz etdiğim “Deniz Gedikli” sınıfının “Deniz Astsubay” sınıfı olduğunu isbatlamak üzere MSÜ DAMYOK’un İlgi (f) yazısında hiçbir belge ortaya koyamadığı,
b. Talep etmediğim hâlde İlgi (f) yazısı ile künyesini gönderdiği 5802 sayı ve 02 Temmuz 1951 târihli Astsubay Kânununda;
b.1— “Deniz Gedikli” sınıfının “Deniz Astsubay” sınıfı olduğuna dair hiçbir hüküm mevcut olmadığını,
b.2— MSÜ DAMYOK’un İlgi (f) yazısındaki beyanının aksine; 5802 sayı ve 02 Temmuz 1951 târihli Astsubay Kânununun; “Astsubay” sınıfının, “Gedikli Erbaş” sınıfından “tensik” edildiğini ayan beyan emretdiğini MSÜ DAMYOK’un anlayamadığını,
Tesbit etdim.
6. “Deniz Gedikli” sınıfının “Deniz Astsubay” sınıfı olmadığını isbatlamaya geçmeden evvel; kendimi tanıtacak ve dilekcemin konusu ile doğrudan ilintili olan bir hâtıramı nakledeceğim.
|
a. ÖZGEÇMİŞ:
İşbu dilekcenin sahibi ben Şükrü IRBIK; 1978 senesinde girdiğim bütün imtihanları muvaffakiyet ile ikmâl etdim ve müteakiben 957 kayıt numarası ile Beylerbeyi Deniz Astsubay Hazırlama Okuluna kayıt yapdırdım.
1978-1981 seneleri arasında üç senelik başarılı tahsilimi müteakip Beylerbeyi Deniz Astsubay Hazırlama Okulundan 1981 senesinde mezun oldum. Akabinde; Yalova Güverte Astsubay Sınıf Okulunda tahsilime devam etdim. 1981-1982 seneleri arasındaki bir senelik telsiz sınıfı tahsilimi müteakip 1982 senesi Ağustos ayında bu okulumdan; 1982-2085 sicil ve Deniz Telsiz Astsubay Çavuş rütbesi ile mezun oldum.
1982-2009 senelerinde; 13 senesi “deniz hizmeti” olmak üzere, Deniz Kuvvetleri Komutanlığında toplam 27 sene “muvazzaf astsubay” unvânı ile görev yapdım. Gölcük tersanesinde inşa etdiğimiz TCG YILDIRIM ve TCG ORUÇREİS fırkateylerinin ilk personelinden birisiyim.
2009 senesinde kendi isdeğim ile Kuvvet tebdil ederek Sâhil Güvenlik Komutanlığına intisâb etdim. 2009-2011 seneleri arasında 3 sene de Sâhil Güvenlik Komutanlığında “muvazzaf astsubay” unvânı ile görev yapdım. Toplam 30 senelik “muvazzaf astsubay”lık görevimden 2011 senesinde kendi isdeğim ile emekli oldum.
|
|
b. HȂTIRA:
Beylerbeyi Deniz Astsubay Hazırlama Okulunda tahsil gördüğüm 1978-1981 seneleri arasında; 1978, 1979 ve 1980 seneleri 17 Kasım günlerinde okulumuzda bir tören tertip eder ve okulumuzun “kuruluş yıl dönümünü” kutlar idik.
İşbu dilekcemin konusu ile doğrudan alâkalı olması hasebi ile; 1979 senesi 17 Kasım gününde tertip edilen okulumuzun “kuruluş yıl dönümü” töreninde yaşadığım bir hâtıramı nakladeceğim. Tören takdim subayı o gün tören esnasında Deniz Astsubaylığının târihini anlatan bir konuşma yapdı. Konuşmasında bu subayımız;
— Deniz astsubay okulunun 03 Nisan 1890 târihinde kurulduğunu,
— Bugün ise (1979 senesinde) Deniz Astsubay Okulunun 89’uncu “kuruluş yıl dönümünü” kutladığımızı salondaki heyet ve talebelerin huzurunda beyan etdi.
89’uncu kuruluş yıl dönümü kutlama törenine iştirak edenlerden birisi olarak; ikinci sınıf talebesi 957 numaralı ben Şükrü IRBIK, hemen orada kendime şu suâli sordum!
03 Nisan günü kurulan Deniz Astsubay Okulunun kuruluş yıl dönümü, hangi sebepden dolayı 17 Kasım günü kutlanıyor acap?
Elimdeki kağıda bu suâlimi yazdım. Tören sona erdikden sonra Tören Takdim Subayına gitdim aramızda şu muhavere cereyân etdi;
— 957 numaralı talebe Şükrü IRBIK; Hocam, tören esnasında yapdığınız konuşmada Deniz Astsubay Okulunun 03 Nisan 1890 târihinde kurulduğunu söylediniz. Bugün 17 Kasım 1979. 03 Nisan günü hizmete açılan okulumuzun kuruluş yıl dönümünü niçin 17 Kasım günü kutluyoruz?
— Tören Takdim Subayı; Benden iyi mi bileceksin, talebe?..
Beylerbeyi Deniz Astsubay Hazırlama Okul Komutanlığında 17 Kasım 1979 Cumartesi günü tertip edilen 89’uncu “kuruluş yıl dönümü” törenini takdim eden deniz subayı,
Fizik Öğretmeni Teğmen Erol MÜTERCİMLER idi.
|
7. “Deniz astsubay” sınıfının târihi hakkında yazdığım işbu dilekcem; “Donanma gedikli” sınıfının teşkil edildiği 1890 senesinden “astsubay” olarak tesmiye edilen asker sınıfını teşkil eden 5802 sayılı Astsubay Kânununun meriyyete konulduğu 1951 senesine kadar olan dönemi kapsamakdadır.
İşbu dilekcemde söz edeceğim aşağıda görülen tâbirât; askerî mevzuâta duhûl târihine göre sıralanmış olup eş anlamlı tâbirâtdır. Bu sebepden dolayı söze konu bu tâbirâtı cümle içinde kendi dönemlerine uygun olarak kullandım.
Donanma gedikli; donanma gedikli zâbiti; bahriye gedikli zâbiti; deniz gedikli subayı.
Donanma gedikli/donanma gedikli zâbit: II.Meşrutiyet dönemine kadar kullanılmış.
Bahriye gedikli zâbit: II.Meşrutiyet sonrası dönemde kullanılmış.
Deniz gedikli subay: Türk askerî mevzuâtına ilk defa 3632 sayılı Kânun ile 1939 senesinde zuhur etmiş.
Subay: 2590 sayı ve 26 Kasım 1934 târihli Efendi, Bey, Paşa Gibi Lâkap ve Unvânların Kaldırıldığına Dâir Kânunun üçüncü maddesine müsteniden meriyyete konulan 09 Nisan 1935 târih ve 2/2295 sayılı Kararnâme ile “zâbit” kelimesi, “subay” olarak tebdil edilmiş.
Deniz: Türk askerî deniz mevzuâtına ilk defa 2771 sayılı Kânun ile 1935 senesinde zuhur etmiş.
Gedikli: bütün zamanlarda kelime olarak aynı şekilde yazılmış. Fakat dönemine göre Kânunlarda farklı asker sınıflarını târif etmiş bir sıfat (ön ad). Şöyle ki;
- “Bahriye gedikli zâbitliği” döneminde kullanılan “gedikli” tâbiri “Bahriye gedikli zâbit” sınıfını,
- “Deniz gedikli küçük zâbitliği” dönemindeki “gedikli” tâbiri “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfını,
- “Deniz gedikli erbaş” dönemindeki “gedikli” tâbiri ise “Deniz gedikli erbaş” sınıfını târif etmiş.
8. Şimdi gelelim, “Deniz gedikli” sınıfının “Deniz astsubay” sınıfı olmadığını açıklamaya.
İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcesinde MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı;
— “Deniz Gedikli” sınıfının, “Deniz Astsubay” sınıfı olduğunu beyan ediyor. Tarafıma gönderdiği İlgi (f) yazısında görüldüğü üzere; bu beyanına MSÜ DAMYOK, 5802 sayılı Astsubay Kânununu delil gösderiyor.
— İşbu dilekcenin sahibi ben Şükrü IRBIK da; MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının bu beyanının hukukî temelden tamamen yoksun ve mesnetsiz beyan olduğunu burada isbat edeceğim.
9. İşbu dilekcemin aşağıda yer alan;
a. Bölüm—1’de;
“Deniz Gedikli” sınıfının Donanma-yı Hümâyûn’da “sunufu mahsusa” bir “zâbit” sınıfı olarak teşkil edildiğini isbat edeceğim.
b. Bölüm—2’de;
- “Deniz Astsubay” sınıfının “Deniz gedikli erbaş” sınıfından “tensik” edildiğini,
- “Deniz gedikli erbaş” sınıfının da “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfından “tensik” edildiğini isbat edeceğim.
b. Bölüm—3’de; Târihi geriye doğru tetkik etdiğimizde;
- Kamuoyunun bugün burada ilk defa öğreneceği bilgi olarak; “Deniz astsubay” sınıfının kaynağının “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfı olduğunu,
- Bu hukukî hakikâtin tabii neticesi olarak da; “Deniz astsubay” sınıfının kuruluş gününün; “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfının teşkil edildiği 16 Mayıs 1929 Perşembe günü olduğunu,
Ben Şükrü IRBIK, Padişahların ve Reisicumhurların imzâladığı Kânunlar ile bugün burada isbat edeceğim.
* * *
* * * BÖLÜM—1 * * *
* * * “DONANMA GEDİKLİ” SINIFI “ZȂBİT” SINIFI OLARAK TEŞKİL EDİLDİ. * * *
“Donanma gedikli” sınıfının Donanma-yı Hümâyûn’da “sunufu mahsusa” bir “zâbit” sınıfı olarak teşkil edildiğine dair beyânımı ben Şükrü IRBIK, aşağıda görülen mevzuât ile isbat edeceğim.
KȂNUN—(1): 01 Nisan 1890 Târihli Donanma-yı Hümâyûna Alınacak Sıbyan Efrâdına ve Bunlardan Yetiştirilecek Gediklilere Dâir Nizâmnâme. (Târihi Neşri: Rûmî: 20 Mart 1306, Hicrî: 10 Şa’ban 1307, Salı). (Temel Kânun).
a. İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcesindeki bilgide MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı; “Donanma gedikli” sınıfının târihini 1890 senesinden başlatmakdadır. Ancak ne var ki;
- “Donanma gedikli” sınıfı Donanma-yı Humâyûnda ilk defâ olmak üzere 1701 Bahriye Kânunnâmesi ile 1701 senesinde teşkil edildi.
- Daha sonraki senelerde meriyyete konulan hiçbir Kânun, Nizamnâme vs. mevzuâtda; söze konu işbu 1890 Nizamnâmesinden bahis yokdur. Bu cümleden olmak üzere; I.Meşrutiyet sonrası teşkil edilen 1890 “Donanma Gedikli” sınıfı ile II.Meşrutiyet sonra teşkil edilen “Bahriye Gedikli Zâbit” sınıfı”arasında hukukî olarak hiçbir illiyet bağı yokdur. Bu şerhi buraya yazıyor ve konuya devam ediyorum.
b. İlgi (c)’de hâlen münteşir târihcesinde MSÜ DAMYOK; “Donanma Gedikli” sınıfının açılması emrini Bahriye Nâzırı Hasan Hüsnü Paşa verdi” diyor. Bu beyanı ile MSÜ DAMYOK;
— Hem burada ucuz bir yalan söylüyor. Çünkü; “Donanma gedikli” sınıfı açılması için emir vermek şöyle dursun; dönemin Padişahı Sultan II. Abdülhamid’in haberi ve izini olmadan, Bahriye Nâzırı Hasan Hüsnü Paşa, Donanma-yı Humâyun sefinesindeki helâya bile gidemez idi.
— Hem târih itibârı ile meriyyetde olan 07 Zilhicce 1293 (1876) târihli Kânûnî Esâsî Madde-7’de yer alan; “(…) rütbe menasıp tevcihi ve kuvvei berriye ve bahriyenin kumandası ve harekâtı askeriye ve ahkâmı şeriye ve kânuniyenin icrâsı ve devairi idâ renin muamelâ tına müteallik nizâ mnâ melerin tanzimi mukaddesei Padişahi cümlesindendir” hükümünden bîhaber olduğunu ikrâr ediyor.
— Hem de işbu 1890 Nizamnâmesi Madde-29, ikinci fıkradaki “ba irade-i seniyye” hükümünü inkâr ediyor.
c. Padişah Sultan II.Abdülhamid’in irae buyurduğu 01 Nisan 1890 târihli işbu Nizamnâme ile teşkil edilen “Donanma gedikli” sınıfı; I.Meşrutiyet dönemi Osmanlı Donanması (Donanma-yı Hümâyûn)’nda mevcut ve müesses olan “Donanma zâbit” sınıfından ayrık ve “sunufu mahsusa” olarak teşkil edilen bir “zâbit” sınıfı idi.
d. 1890 seneli Nizamnâmesine tevfikan kendi sınıfı içinde “sürekli ve dikey terfiyi” esas alan “Donanma gedikli zâbit” sınıfında talim süresi ve usul-ü terfi şöyle idi;
e. İşbu 1890 Donanma Gedikli Nizamnâmesi Madde-18 mucibince; “Donanma gedikli zâbit” sınıfı vazâ ifi askeriye ifâ sında 1880 seneli Bahriye Kanunnâme-i Hümayunu ahkâmına tâ bi idi.
f. 1890 Donanma Gedikli Nizamnâmesinin bu emirlerine bakıldığında; “Donanma gedikli” sınıfının “zâbit” sınıfı olduğu kolayca anlaşılır.
“Donanma gedikli” sınıfının “deniz astsubay” sınıfı olmadığını isbatlamak için dilekcemde buraya kadar yazdığım kısımın özeti şudur;
“Bir delil ile kırk âlimi yendim.”
Buradan sonra yazacağım aşağıdaki kısımının özeti ise şudur;
“Fakat kırk delil ile bir câhili yenemedim.”
İmam Şâfiî’nin bu iki tesbitinden hangisini tercih edeceği ise MSÜ DAMYOK’un bileceği işdir.
KȂNUN/MEVZUȂT—(2): Sâlnâme-i Nezâret-i Maârif-i Umûmiyye; 1316, s.740; 1317, s.832; 1319, s.245–246.
1900, 1901 ve 1903 senelerine ait mezkur Sâlnâmelerde sarâhaten bahis edildiği üzere;
Donanma Gedikli Şakirdan Mektebi, Donanma-yı Humâyû’na “gedikli zâbit” temin etmekde idi.
KȂNUN—(3): R. 02 Temmuz 1329 (15 Temmuz 1913) Târihli Süfün-u Humâyûnda Gedikli Sınıfının Sûret-i Teşkîli ile Usûl-i Terfi ve Terakkileri Hakkında Kânun-i Muvakkat. (Temel Kânun).
a. Donanma-yı Humâyûn’da “gedikli zâbit” sınıfının ikinci defa teşkil edilmesi, II.Meşruiyet’in ilânından sonraki döneme rastlar. Padişah Sultan Mehmed Reşâd’ın muvakkaten mevki’-i icrâya vaz’ını ve kavânîn-i Devlete ilâvesini irâde eylediği 15 Temmuz 1913 târihli işbu Kânun ile teşkil edilen “donanma gedikli zâbit” sınıfına;
— Donanma-yı Humâyûndan istibdâlı icrâ kılınacak mücerreb ve mu’allem efrâd-ı askeriyenin evsâf-ı lâzımeyi hâiz olanlarından bir def’aya mahsûs olarak arzu idenler rütbelerine bakılmıyarak ve okuma ve yazma bilenleri tercîhân bi’l intihâb “gedikli namzedi” kayd ve kabûl olundu.
b. Tıpkı 1890 Nizamnâmesinde vaz edildiği üzere; kendi sınıfı içinde “sürekli ve dikey terfiyi” esas alan 1913 “Donanma gedikli zâbit sınıfında” talim süresi ve usûl-i terfi şöyle idi;
— Makine tahsili görmek üzere 1910 senesinde kendi parası ile İngiltere’ye giden Bahriye zâbiti makine yüzbaşı İbrahim AŞKİ’den Osmanlı Bahriye Nezâreti; İngiliz Bahriye tedrisâtını tetkik etmesini isdedi. İngiltere’den dönüşünde Bahriye zâbiti İbrahim AŞKİ’nin raporundaki tavsiyesi ile İngiliz Bahriyesindeki navy apprenticeship/bahriye çırak sınıfından intihâl edilerek hazırlanan 1913 seneli işbu Kânun öylesine ceffelkalem hazırlanmış idi ki… Bu Kânunda kendileri için istikbâl görmeyen hizmet-i mecburiye-i askeriyelerini itmâm etmiş dönemin bahriye efrâdı “Bahriye gedikli zâbit” sınıfına hiç rağbet etmedi. Meriyyete konulmasından daha bir sene bile geçmeden işbu 1913 seneli Kânun meriyetten kaldırıldı. Ve yerine; çok daha câzip terfi ve özlük hakları veren 172 sayılı 1915 Kânun meriyyete konuldu.
15 Temmuz 1913 târihli işbu Kânun-i Muvakkat; 09 Mart 1915 târih ve 172 sayılı Kânun Madde-32 ile “fesh” (mefsuh) edildi.
KȂNUN—(4): 172 sayı ve R.24 Şubat 1330 (09 Mart 1915) târihli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânunu. (Tasdîkan meriyül icrâ). (Takvim-i Vekâyi neşir târihi: R.07.03.1331 (20 Mayıs 1915), Takvim-i Vekâyi sayı: 2117). (Temel Kânun).
a.1934 sene 199 sayılı Karar ile 1949 sene ve 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kânununda; R.24 Şubat 1330 târihli işbu Kânun numarasının “172” olduğu yazılıdır.
b. 172 sayı ve 1915 seneli bu Kânun, işbu dilekcemi yazdığım 15 Mart 2021 târihi itibarı ile hâlen meriyyetdedir.
c. Sultan Mehmed Reşâd’ın irade eylediği 172 sayı ve 1915 seneli işbu Kânundan; İlgi (c)’de hâlen münteşir DAMYO okul târihcesinde DAMYOK hiç bahsetmiyor! Târih yazıcılığı açısından bakıldığında; II. Meşrutiyet sonrasında teşkil edilen “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının temel Kânunu olan 172 sayılı Kânundan, okul târihcesinde hiç söz etmemesini DAMYOK mutlaka açıklamalıdır.
d. Okul târihcesinde 172 sayı ve 1915 seneli işbu Kânundan hiç söz etmemesi fiili ile DAMYOK;
— Hem 1915 Makine ve 1916 Gemici Çırakları Nizamnâmelerini okumadığını zımnen ikrâr ediyor,
— Hem de “Nizamnâme Kânuna isnad eder” düsturundan bîhaber olduğunu alenen fâş eyliyor!
e. 172 sayı ve 1915 seneli işbu Kânunu; 10 Kasım 2020 târih ve 2004959300 sayılı CİMER dilekcem ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığından talep etdim. Arşivde “türkcesinin mevcut olmadığını” bahane eden Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, 1915 seneli işbu Kânunu, ben Şükrü IRBIK’a vermedi. 172 sayı ve 1915 seneli işbu Kânunun devlet arşivinden temin etdiğim bir sûretini; Deniz Müzesine bağışlamak isdediğime dair talebimi içeren CİMER dilekcemi 04 Şubat 2021 târih ve 2100622338 sayı ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığına gönderdim.
f. İlgi (c)’de münteşir okul târihcesinde MSÜ DAMYOK’un hiç bahsetmediği; Deniz Kuvvetleri Komutanlığının ise ben Şükrü IRBIK’a vermediği söze konu 172 sayılı 1915 Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânun’u, “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının bugüne kadar saklanan sırrının “kayıp ahid sandığı”dır. Ben Şükrü IRBIK bu Kânunu buldum, okudum ve anladım. MSÜ DAMYOK da 172 sayılı bu Kânunu bulup okuduğunda;
— “Bahriye gedikli zâbit” sınıfı hakkında Deniz Kuvvetleri Komutanlığının bugüne kadar “devlet sırrı” gibi sakladığı hakikâtleri öğrenecek
Ve
— “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının “sunufu mahsusa” bir “zâbit” sınıfı olduğunu anlayacak.
g. 172 sayı ve 1915 seneli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânunu;
Madde-5;
— Onbaşılar, “kıdemli nefer” addolunurlar.
— Çavuş, başçavuş ve gedikli namzetleri, “küçük zabit“
Ve
— Üçüncü, ikinci ve birinci sınıf gediklileri, “gedikli zâbit” unvanını hâizdirler.
Madde-29; — Gediklilere, “zâbitân” misüllü mezuniyet verilir.
Madde-32; — Süfûn-ü Hümâyûnda Gedikli Sınıfının Sûreti Teşkili İle Usûl-ü Terfi ve Terakkileri Hakkında 6 Temmuz 1329 (15 Temmuz 1913. IRBIK) târihli Kânun mefsûhtur.
h. “Küçük zâbit” ve “gedikli zâbit” olmak üzere iki aşamalı olarak ve “sürekli ve dikey terfiyi” esas alan 1915 “Bahriye gedikli zâbit” sınıfında talim süresi, rütbeler ve usûl-i terfi şöyle idi;
— Beş senelik talim/taallümün akabinde belli şartları ikmâl/itmâm eden Bahriye efrâdı;
— Evvelâ “onbaşı” rütbesine terfi ediyor,
— Akabinde “Küçük zâbit” sınıfına naklediliyor,
— Nihâyetinde de “gedikli zâ bit” sınıfına yükseliyor,
— 1913 Kânununda olduğu gibi “birinci sınıf gedikli zâbit” rütbesine kadar “dikey ve sürekli terfi” edebiliyor idi.
— 1914 senesinde Osmanlı Bahriyesinde tatbikatına başlanan ve 1915 senesinde “tasdikan meriyül icra”’ya konulan 1915 Kânunu ile Bahriye’de ihdas edilen “gedikli zâbit” sınıfının;
“Sunufu mahsusa” bir “zâbit sınıfı” olarak ihdas edildiğini tevsik etmesi bakımından 1915 Kânununun Meclis-i Mebusân’da müzakeresi esnasında söz alan Fazıl Berki Beyin şu sözleri çok önemlidir;
Fazıl BERKİ Bey (Kengri) — Bahriye Efrâdı ve Küçük Zâbitân ile Gedikli Zâbitânı Kânunu, Meşrutiyete nail olduğumuz beş altı seneden beri Bahriye Nezâretinin, Meclisimize bahriyenin terakki ve tealisi için göndermiş olduğu ilk kanundur. Binaenaleyh meserretle telakki edilmeye şayandır. Asıl bu kanunun ruhu gedikli zâbitân kısmına ait olan cihetidir.
Gedikli zâbitânı, bahriye meselesinde adeta bir hayat ve memat vazifesi ifa etmektedir. Gedikli zâbitânı demek sefaini bahriyenin demirbaş insanları demektir. Sefain-i bahriyenin demirbaş eşyası olduğu gibi, demirbaş insanları da yani yirmi sene, yirmibeş sene aynı vazifede bir şubei fende sahibi ihtisas olan insanlara ait olan bir tabirdir. Eskiden bunlar intihab ediliyordu, daha doğrusu gedikli olanlara zâbitlik tevcih ediliyordu. Halbuki bunlar bahriye harp zâbiti olmadıklarından mesela, ateşçi, topçu, nişancı, işaretçi olan bir zatın doğrudan doğruya zâbit rütbesini haiz olması, bunlar arasında suitefehhümleri mucip oluyordu.
Yeni kanunda tadilât icra edilmiş, yalnız zâbitân bunlara bir işareti mahsus verilmiş ve 20-25 sene aynı meslekte hizmet edeceklerinden şevk ve gayretlerini tezyit etmek maksadı ile maaşları da sunufa taksim olunmuştur. Mücavir devletlerde de bu usul kabul olunmuş, bundan pekçok istifade olunmuştur. Bu kanunu muvakkat mevki-i icraya vaz olunduğu zamandan beri pekçok istifade edilmiş, yani hangi cihetleri muhtaç, muhtacı tâdil ve tebdil olduğu görülmüş. Mesela, maaşatı kafi derecede görülmemiş olmalı ki rağbet az olmuş ve bundan dolayı hükümetle encümen beyninde itilaf hasıl olarak maaşât mümkün mertebe tezyit edilmiştir.
Diğer taraftan, zannederimki bu kanunun muvakkat olarak icrayi hükmetmesi ve matlub olan rağbete mazhar olmaması, Millet Meclisinde müzekeresi esnasında münakaşa ile belki de ref edileceği varidi hazır olmasından ileriye gelmiştir. Halbuki bu kânun kabul edilecek olursa rağbet fevkalade artacaktır, çünkü oraya bir kere tezkere terkettikten sonra vakfı hayat edenler 50 yaşına kadar bahriyenin bir sunufu mahsusa olarak kalacaktır ki, böyle uzun müddet için bir vazifeye girmiş olanların istikbalini düşünmesi de elbette vazifesidir.
Binaenaleyh, bahriyenin terakki ve tealisi her türlü fedekarlığı ihtiyardan içtinap etmeyen milletin vükelayi muhteremesi bu kanunu hükümetin muvafakati ile encümenin tâdili vechile kabul edeceğinden hiç şüphem yoktur.
KȂNUN/NİZAMNȂME—(5): 20 Aralık 1915 (H. 12 Safer 1334, R. 07 Kanunievvel 1331) târihli Makine Çırakları Nizamnâmesi.
a. İlgi (c)’de hâlen münteşir okul târihcesinde MSÜ DAMYOK; 1915 Makine Çırakları Nizamnâmesi’nden söz etmiş. Fakat işbu Nizamnâme Madde-16’da atıf yapılan 172 sayı ve 1915 seneli Kânundan; İlgi (c)’de münteşir târihcesinde MSÜ DAMYOK hiç bahsetmemiş.
b. 172 sayı ve 1915 seneli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânun’una istinaden meriyyete konulan işbu Nizamnâme; Osmanlı Bahriyesinde istihdam edilmek üzere makine “efrâd”, “küçük zâbit” ve “gedikli zâbit” yetiştirmek için hazırlandı. Madde-21’de tavzih edildiği üzere; işbu Nizamnâme’nin mevki-i meriyete vaz’ını Sultan Mehmed Reşâd irade buyurdu ve icrasına da Bahriye Nâzırını memur etdi.
c. 1915 Makine Çırakları Nizamnâmesi Madde-16 mucibince;
— Tâlim sefinesindeki 5 senelik tedrisaddan sonra makine ihtisas kurs imtihanını veren çıraklar, faal filonun bir sefinesine tayin olundular,
— Burada ibraz-ı ehliyet eden çıraklar, “nefer” sıfatıyle 5 ay hizmetten sonra “onbaşılığa” terfi olundular,
— Onbaşılıktan “birinci sınıf gedikliliğe” kadar olan terfileri 172 sayı ve 1915 seneli Efrâd-ı Bahriye ve Gedikliler Hakkında Kânunnâme ahkâmına göre icra olundu.
— 172 sayı ve 1915 seneli Kânunun bu hükümünden de kolayca anlaşıldığı üzere; Bahriye Nezâretinin teşkil etdiği Bahriye Çırak Mektebi mezunu makine çırakları “Bahriye gedikli zâbit” sınıfına dâhil idi.
d. 172 sayılı 1915 Kânununa müsteniden hizmet veren 1915 Bahriye Çırak Mektebinde makine çırağına verilen tahsil süresi 5 sene idi. Aynı dönemde Bahriye mektebinde makine zâbit talebesinin tahsil süresi de gene 5 sene idi.
KȂNUN/NİZAMNȂME—(6): 03 Şubat 1916 (H. 28 Rebiülevvel 1334, R. 21 Kanunisani 1331) târihli Gemici Çırakları Nizamnâmesi.
a. İlgi (c)’de münteşir okul târihcesinde MSÜ DAMYOK; 1916 Gemici Çırakları Nizamnâmesi’nden söz etmiş. Fakat işbu Nizamnâme Madde-15’de atıf yapılan 172 sayı ve 1915 seneli Kânundan; İlgi (c)’de münteşir târihcesinde MSÜ DAMYOK hiç bahsetmemiş.
b. 172 sayı ve 1915 seneli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânun’una istinaden meriyyete konulan işbu Nizamnâme; Osmanlı Bahriyesinde istihdam edilmek üzere gemici (güverte) “efrâd”, “küçük zâbit” ve “gedikli zâbit” yetiştirmek için hazırlandı. Madde-19’da tavzih edildiği üzere; işbu Nizamnâme’nin mevki-i meriyete vaz’ını Sultan Mehmed Reşâd irâde buyurdu ve icrâsına da Bahriye Nâzırını memur etdi.
c. 1916 Gemici Çırakları Nizamnâmesi Madde-15 mucibince;
— Tâlim sefinesindeki 4 senelik tedrisaddan sonra gemicilikde ehliyet ve şaibe-i ihtisasında dirayet ve faaliyet ibraz eden çıraklar, “nefer” sıfatıyla beş ay bulundukdan sonra
— Onbaşılığa terfi olundular,
— Onbaşılıkdan “birinci sınıf gedikliğe” kadar olan terfiler ise 172 sayı ve 1915 seneli Efrâd-ı Bahriye ve Gedikliler Hakkında Kânunnâme ahkamına göre icra olundu.
— 172 sayı ve 1915 seneli Kânunun bu hükümünden de kolayca anlaşıldığı üzere; Bahriye Nezâretinin teşkil etdiği Bahriye Çırak Mektebi mezunu gemici çırakları “Bahriye gedikli zâbit” sınıfına dahil idi.
d. Hemen aşağıda okuyacağınız “KȂNUN—(7)” başlığı altında söz etdiğim üzere;
— 172 sayı ve 1915 seneli Kânununa müsteniden hizmet veren 1916 Güverte Çırak Mektebindeki güverte çırağı tahsil süresi 4 sene idi.
— Aynı dönemde Bahriye mektebinde güverte zâbit talebesinin tahsil süresi ise 5 sene idi.
KȂNUN—(7): 29 Şubat 1331 (1915) târihli Bilumum Erkân, Ümera ve Zâbitân ve Mensubin-i Askeriyye-i Bahriyyenin Muhassasatı Hakkındaki Kânun. (Meclisi Ȃyan Zabıt Ceridesi. Devre:3, Cilt:2, İçtima Senesi:2, İnikad:42, sayfa:393-396). (Bahriye Mektebleri Tahsil-Taallüm Süreleri).
a. 29 Şubat 1331 (1915) târihli yukarıda görülen Kânun ile bil’umum Erkân ve Ümera ve Zâbitân ve müstahdemin-i saire-i Bahriyenin gerek rütbe ve gerek makâma mahsus maaşları ile, küçük zâbitân ve efrâdın ve Mekteb-i Bahriyye ve gemici ve makine çırak mektepleri şakirdanının maaşları tesviye olundu. İşbu Kânunun müzakere edildiği kırkikinci inikadda Bahriye Mekteplerinin tahsil süreleri şu şekilde beyan edildi;
b. 29 Şubat 1331 (1915) târihli işbu Kânunun birinci maddesinde tavzih edildiği üzere; “bahriye gedikli zâbiti” yetiştirmek için teşkil edilen Makine ve Gemici Çırak Mekteblerindeki tahsil süresi, “bahriye zâbiti” yetiştiren Mekteb-i Bahriyye (Deniz Harp Okulu)’de verilen tahsil süresi ile aynı seviyede idi.
KȂNUN—(8): Efrâdı Bahriye ve Gedikliler Kânununun 15’inci Maddesinin Tadiline Dair Kânun Layihası. (Meclisi Ȃyan, İnikad: 20, 29 Kânunuevvel 1332 (1916), sayfa-249).
29 Kânunuevvel 1332 (1916) târihli bu Kânun ile; 172 sayı ve 1915 seneli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânunu Madde-15 tâdil edildi. Meclisi Ȃyan’ın 20’nci İnikadında söz alan birisi Paşa iki mebus; bahriye’de “gedikli zâbit” olarak istihdam edilmek üzere kaydedilecek gönüllü efrâd hakkında şunları söyledi;
- AHMET RIZA BEY — Bir defa bu kadar sanata vakıf bir adam bulunacak olursa, onu Bahriye Nazırı yaparlardı. Böyle sanat sahiplerinin mektebe gitmesini anlamam. Bahusus, bu adam kıtlığında bu madde nasıl tatbik olunabilecektir?
- MAHMUT PAŞA — Bunların hepsine değil, bir tanesine vakıf olacak olursa kâfidir.
Meclisi Ȃyan azâsı Ahmet Rıza Beyin kim olduğunu bildiğinizde;
“Bahriye gedikli zâbit” sınıfı hakkında 11 Ocak 1917 Perşembe günü Meclisde irâd etdiği bu sözünün ne kadar kıymetli ve isabetli olduğu daha iyi anlaşılır.
KȂNUN—(9): 357 sayı ve 18.10.1339 (18 Aralık 1923) târihli Mekâtibi Askeriye Talebesi ile İhtiyât Zâbit Nâmzetlerine Verilecek Maaş ve Tahsisâtı Fevkalâdeye Dair Kânun. (TBMM Zabıt Ceridesi: İnikad:38, 18.10.1339, sayfa-764).
Mekâtibi askeriye talebesine verilecek zamaimi fevkalâde hakkında İcra Vekilleri Riyaseti Celilesi’ne verdiği Kânun teklifinde dönemin Müdafai Milliye Vekili Kâzım (SEVÜKTEKİN) şöyle dedi;
“(…) ihtiyacatı haliye ve âtiyemizi tatminen evsafı muktaziyeyi câmi “gedikli zâbitânı” yetiştirilmek üzere mukaddema leylî olarak tesis edilmiş olan gemici, makinacı ve muzıkacı çırak mektepleri talebesine de leylî rüşdii askerî talebesine kıyasen yüzer kuruş zamaimi fevkalâde itasının temini müsterhamdır efendim.” 22-25.2.1339.
Dönemin Müdafai Milliye Vekili Kâzım (SEVÜKTEKİN); Gemici, makinacı ve muzıkacı çırak mekteplerinin “gedikli zâbitânı” yetişdirdiğini İcra Vekilleri Riyaseti Celilesi huzurunda tevsik ediyor.
KȂNUN—(10): 508 sayı ve 22.04.1340 (22 Haziran 1924) Târihli Berrî, Bahrî, Havaî ve Jandarma Erkân, Ümera ve Zâbitânı ile Memurin ve Mensubuni Askeriye Maaş ve Tahsisatına Dair 22 Teşrinievvel 1339 Târihli (360 sayılı. IRBIK) Kânuna Müzeyyel Kânun.
TBMM Riyaseti Celilesine 20.4.1340 târihinde verdiği Kânun teklifinde ve Esbabı Mucibe Lâyihası’nda Dönemin Başvekili İsmet (İNÖNÜ) şöyle dedi;
— Bahriyedeki gedikli zâbitânın maaş ve tahsisatı fevkalâdeleri hakkında Müdafaai Milliye Vekâleti Celilesince tanzim olunup, İcra Vekilleri Heyetinin 20.4.1340 târihli içtimaında ledettezekkür (unutulmuş bir şeyi hatırlama. IRBIK) Meclisi Âliye arzı karargir olan Kânun ve esbabı mucibe lâyihaları muktezasını ifasına müsadei devletlerinin şayan buyurulması ricasiyle rapten takdim kılınmıştır efendim.
Esbabı Mucibe Lâyihası
— Bu defa intişar eden 22 Teşrinievel 1339 târihli (1923_360 sayılı kânun. IRBIK) erkân, ümera ve zâbitân maaşatı hakkındaki Kânunda muhassesatları mensubini askeriye meyanında gösterilmiş olan gedikli zâbitânı, mensubini askeriyeden olmayıp doğrudan doğruya gedikli zâbitânın menşelerine esas olan ve 21 Kânunusani 1331 tarihli nizamname mucibince teşkil olunan çırak mektepleriyle ihtisas kurslarının bermucibi program safahatı tedrisiyelerini itmam ve donanmada muayyen bir müddet bilfiil hizmeti askeriyelerini ikmal ettikten sonra imtihan neticesinde ispatı ehliyet edenler gedikli zâbit unvanını haiz olmak üzere “üçüncü sınıf gedikli zâbiti” nasbolunurlar. Halen mevcut olup üçüncü sınıf ve mafevk rütbeleri haiz bulunan gediklilere 24 Şubat 1330 tarihli kanunun (1915_172 sayılı Kânun. IRBIK) beşinci maddesi mucibince Gedikli zâbiti unvanı verildiği gibi yirminci maddesi mucibince namzetliklerinden itibaren on yedi seneyi ikmal edenlere zâbitan misillü Askerî Tekaüt ve İstifa Kânununa tabaan hakkı tekaüt ve yirmi üçüncü maddesine tevfikan da hizmeti muvazzafai askeriyelerinin hitamından yedi sene sonra hakkı istifa verilmekte ve yirmi ikinci maddesi mucibince de elli iki yaşını ikmal edenler tahdidi sinne tabi tutulmaktadırlar.
— Merasim ve teşrifatı askeriyede ise Kânunu mezkûrun beşinci maddesi mucibince birinci sınıf gedikliler mühendis, yani mülâzımısaninin mafevki ve mülâzımın madunudurlar. Vazife itibariyle sefaindeki zâbitân misillu mesuliyet deruhte etmeleri ve Kânunu mezkûrun yirmi altıncı maddesinde mevcut cetvel mucibince de maaşat ve tahsisatlarının gayesi sabıkına nazaran kıdemli yüzbaşı ile binbaşı arasında bulunması gediklilerin zâbit sınıfına ithallerini zarurî kılmış olduğundan gedikli zâbitân hakkında vaziyeti sabıkına kıyasen tertip edilen maaş ve tahsisatı fevkalâdelerine ait lâyihai kanuniye arz ve takdim olunmuştur.
b. TBMM Riyaseti Celilesine 15.4.1340 târihinde verdiği mazbatada dönemin Muvazenei Maliye Encümeni şöyle dedi;
— “Bahriyedeki gedikli zâbitânın maaş ve tahsisatı fevkalâdeleri hakkında Müdafaai Milliye Vekâletince tanzim edilip, Başvekâlet tarafından Meclisi Âliye takdim ve Encümenimize havale buyurulan lâyihai kanuniye mütalâa ve müzakere olundu. “Gedikli zâbitân” doğrudan doğruya “zâbitân” sınıfına mensup bulundukları halde bunlar 22 Teşrinievvel 1339 tarihli kanun ile zâbitâna yapılan zemaimden istifade etmemiş olduklarından teklif olunan lâyihai kanuniye Encümenimizce de kabul edilerek Heyeti Umumiyeye arz olunmuştur.
Muvazenei Maliye
Encümeni Reisi Mazbata Muharriri Kâtip
Çorum Konya Trabzon
Ferit Recai Kâzım Hüsnü Hini müzakerede bulunmadı.
Aza Aza Aza Aza
Saruhan Diyarbakır Sivas Ertuğrul
Reşat Şeref Rasim Doktor Fikret
c. Yüksek tasdikden geçen ve Muvazenei Maliye Encümeni’nin yukarıda görülen ifadesi ile “gedikli zâbitân” sınıfının doğrudan doğruya “zâbit” sınıfına mensup bulunduğunu” emreden 508 sayı ve 22 Haziran 1924 târihli işbu Kânunun altında Reisicumhur Gâzi Mustafa Kemâl’in imzâsı ve iradesi vardır.
d. Bu cümleden olmak üzere; “Donanma gedikli zâbit” sınıfının “deniz astsubay” sınıfı olduğu yalanını söyleyen subaylar; Reisicumhur Gâzi Mustafa Kemâl’in bu imzâsı ve iradesi karşısında bugün burada hesap vermelidir.
KȂNUN—(11): 1010 sayı ve 19 Nisan 1927 târihli Berrî, Bahrî, Havaî ve Jandarma Zâbitânile Muamelât Memurlarına ve Hesab Memurlarile Muavinlerine ve Bahriye Gedikli Zâbitânına Bir Nefer Tayını itası Hakkında Kânun.
Riyaseti Celileye takdim kıldığı 1/1075 Kayıt Numaralı Mazbatasında; “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının “heyeti zâbitân” sınıfına dahil olduğunu tevsik etmek üzere Muvazenei Maliye Encümeni 18 Nisan 1927 Pazartesi günü şu tesbiti yapdı;
Muvazenei Maliye Encümeni Mazbatası
— Müdafaai Milliye Encümeni ile aynen kabul olunan lâyihai kanuniyenin heyeti umumiyesi serdolunan esbabı mucibeye nazaran Encümenimizce de esas itibariyle kabul olunmuş ve tatbikatta zuhuru muhtemel müşkülâtı izale edecek surette maddelerde bazı tadilât ve tavzihat icrası zarurî görülmüştür.
— Berrî, bahrî ve jandarma sınıfları tayinatı muhtelif kanun ve nizamat ahkâmına tabi olup, teklif olunan kanun lâyihasiyle verilecek olan bir nefer tayını miktarının sunufu muhtelife zabitan ve memurinine muhtelif tarzda itası tecviz olunamamış ve vahdeti temin için 12 Eylül 1330 tarihli Askerî Tayinat ve Yem Kanununun birinci maddesi hükmünün tatbiki
Ve
— Bahriye gedikli zâbitânının dahi madde metninde tavzihi ve tayın miktarının aynen verilmesi esası kabul edilmiş olmasına nazaran bedelen verilmesi hakkındaki hükmün ayrı bir madde ile tespiti tensip kılınmış ve kanun lâyihasının birinci maddesi bu dairede tadilen kabul olunmuştur.
İşbu tashihât ile;
- Berrî ve havaî zabitandan Terfi Kanununun ikinci maddesinde mezkûr heyeti zabitan ile birinci ve ikinci sınıf muamelât memurları ve hesap memurlariyle muavinleri,
- Bahrî zabitandan amiralden mühendise kadar (amiral ve mühendis dahil) heyeti zabitan ile gedikli zâbitan
- Ve Jandarma da ordu heyeti zabitanına muadil zabitan ile birinci ve ikinci sınıf hesap memurlariyle diğer hesap memurları kastolunmuştur.
Reis Mazbata Muharriri Kâtip
Çatalca Gaziantep Konya Ertuğrul
Şakir Ali Cenani Fuat Doktor Fikret
Nefer tayını tahsis edilmesi hakkında 1927 senesinde meriyyete konulan 1010 sayılı Kânunun yukarıda görülen Mazbatasında; “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının “Bahrî zâbit” sınıfına dahil olduğu bir kez daha tevsik ve teyid edildi.
KȂNUN—(12): 1120 sayı ve 16 Temmuz 1927 târihli Bahriye Mektebleri Muallimleri Hakkında Kânun. TBMM ZC; İnikat: 80, sayfa 486-490, 22 Haziran 1927 Çarşamba.
Bahriye mektepleri muallimliklerini deruhde eden muvazzaf ve mütekaidin zâbitân ile sivil mualliminin terakki ve tefeyyüzlerini temin etmek üzere hazırlanan 1120 sayılı işbu Kânunda “Bahriye mektepleri” tâbiri mevcutdur.
Kânunun birinci maddesinde açıkça ifade edildiği üzere; “Bahriye mektepleri” tâbirinden; “bahriye zâbiti” ve “bahriye gedikli zâbiti” yetiştiren mektepler kast olundu. İşbu Kânundaki bu hükümden ortaya çıkan netice şudur;
— 1927 senesi itibarı ile Bahriye Vekâletinde “mektebli” “iki sınıf zâbit” mevcut ve müstahdem idi;
1. Bahriye zâbit sınıfı
2. Bahriye gedikli zâbit sınıfı
— 1446 sayılı Kânun ile “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfının Bahriye’de ilk defa olmak üzere teşkil edildiği 1929 senesi itibarı ile “Bahriye gedikli zâbit mektebi” hâlen hizmet vermeye devam ediyor idi.
KȂNUN—(13): 5434 sayı ve 08 Haziran 1949 târihli T.C. Emekli Sandığı Kânunu.
172 sayılı Kânun ile 1915 senesinde teşkil edilen “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının, 5434 sayılı T.C Emekli Sandığı Kânununda bugün dahi “subaylık” vasfı ve hukuku aynı şekilde devam etmekdedir.
KȂNUN—(14): 7471 sayı ve 06 Mayıs 1960 târihli T.C Ordusu Subay, Askerî Memur ve Muadilleriyle Assubayların Giyeceğine Dair Kânun.
a. Komisyon Rp.; (…) “gedikli subayların” adedleri az ve “statüleri de muvakkat” olduğundan, eğitim ve hizmet giyeceğinden faydalanmaları nazarı itibara alınmıştır.
b. Maraş mebusu Halil GÜRÜN’ün verdiği kânun teklifi, madde-4; (…) Deniz gedikli subayları mahallî istihdamlarına göre yukarıda yazılı melbusattan ancak birine müstehak olurlar.
Yukarıda görülen meclis zabıtından da kolayca anlaşılacağı üzere; 7471 sayılı Kânunun meclisde müzakere edildiği 1960 senesinde dahi Deniz Kuvvetlerinde “gedikli subay” mevcut idi ve görev yapıyor idi.
SONUÇ;
İşbu dilekcemin yukarıda görülen Bölüm-1’de beyan etdiğim Kânunlar;
Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Meclislerinde müzakere ederek meriyyete koyduğu Kânunlardır. Bu Kânunların hükümlerini icrâ etmeye ise dönemin Bahriye Nâzırları ve Millî Müdafaa Vekilleri memur edilmiş. Bu Kânunlarda; Türk milletinin yüksek irâdesinin yegâne tecelligâhı olan Osmanlı dönemi Meclis-i Mebusân ile Meclis-i Ȃlî ve Cumhuriyet döneminde ise TBMM’nin irâdesi ve bu dönemlerin padişahları ve Cumhurbaşkanlarının imzâsı var. Bu Kânunları icrâ etmemek Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı alenen isyân etmek demekdir.
* * *
* * * BÖLÜM—2 * * *
A.— “DENİZ ASTSUBAY” SINIFI “DENİZ GEDİKLİ ERBAŞ” SINIFINDAN “TENSİK” EDİLDİ,
B . “DENİZ GEDİKLİ ERBAŞ” SINIFI DA “DENİZ GEDİKLİ KÜÇÜK ZȂBİT” SINIFINDAN “TENSİK” EDİLDİ.
* * *
A . “DENİZ ASTSUBAY” SINIFI “DENİZ GEDİKLİ ERBAŞ” SINIFINDAN “TENSİK” EDİLDİ,
KȂNUN—(1): 5802 sayı ve 02 Temmuz 1951 târihli Astsubay Kânûnu. (Temel Kânun).
Büyük Millet Meclisi Yüksek Başkanlığına 6/7 Haziran 1951 târihinde verdiği 5802 sayılı Astsubay Kanununa ait “gerekçede” dönemin Başbakanı Adnan MENDERES şöyle dedi;
(…) Evvelce “küçük zabit” denilen ve daha sonra “gedikli erbaş” olarak adlandırılan bu sınıfın (Astsubay. IRBIK) statüsünde zaman zaman değişiklikler yapılmak ve hukuki durumlarının çeşitli kanunlarla tesbiti suretiyle bu sınıfa (Astsubay. IRBIK) rağbet teminine çalışılmışsa da tatbikatta edinilen tecrübeler bütün bunların bilhassa muharip sınıflara rağbeti sağlamak için kâfi olmadığını göstermiştir.” (…).
5802 sayılı Astsubay Kânunu’nun meriyyete konulması ile 1951 senesinde;
a. Türkiye Cumhuriyeti Ordusunun; kara, deniz ve hava kuvvetleriyle jandarma ve gümrük koruma’da “astsubay” olarak tesmiye edilen yeni bir asker sınıfı “teşkil” edildi. (Madde-1).
b. “Astsubay” sınıfının “teşkil” edilmesi ile birlikde; 5619 sayılı Kânun ile daha bir sene evvel, 1950 senesinde “teşkil” edilen “gedikli erbaş” sınıfı “feshedildi,” 5619 sayılı Gedikli Erbaş Kanunu da yürürlükten kaldırıldı. (Madde-32).
b. 5802 sayılı bu Kânunun yürürlüğe girmesinden evvel “gedikli erbaş” olarak yetiştirilmiş ve yetiştirilmekte olan askerî şahıslara da “Astsubay” denildi. (Geçici Madde-1).
d. Muhtelif Kânunlarda geçen “gedikli erbaş” adı “astsubay” olarak değiştirildi. (Geçici Madde-1).
e. Deniz ve hava sınıflarında görevli bulunan “gedikli subaylardan” isteyenler hizmet sürelerine göre “astsubay” sınıfına geçirildi. (Geçici Madde-3).
f. “Astsubay” sınıfına geçmek istemiyenler hakkında; 24 Şubat 1330 tarihli (1915 sene 172 sayılı. IRBIK) “Gedikli Zabitan Kanunu” ile Berrî, Bahrî, Havai ve Jandarma Erkân, Ümera ve Zabitanı ile Memurin ve Mensubini Askeriye Maaş ve Tahsisatına dair 22 Teşrinievvel 1339 tarihli (360 sayılı. IRBIK) kanuna müzeyyel 508 ve bu Kânûna ek 587 sayılı kanun hükümlerinin tatbikına devam olundu. (Geçici Madde-3).
“Deniz astsubay” sınıfının “gedikli erbaş” sınıfından “tensik” edildiğini tevsik etmek üzere 5802 sayılı Astsubay Kânunu’nun yukarıda görülen hükümleri yeterlidir.
* * *
B. “DENİZ GEDİKLİ ERBAŞ” SINIFI “DENİZ GEDİKLİ KÜÇÜK ZȂBİT” SINIFINDAN “TENSİK” EDİLDİ.
KȂNUN—(1): 1001 sayı ve 09 Nisan 1927 târihli Gedikli Küçük Zâbit Membalarına Dair Kânûn.
a. BMM Riyaseti Celilesine 8 Mart 1927 târihinde verdiği Kânun teklifine merbut Esbabı Mucibe Lâyihası’nda dönemin Başvekili İsmet (İNÖNÜ) şöyle dedi;
— “Talim ve terbiye ve inzibat noktai nazarından “Ordunun” pek ziyade muhtaç bulunduğu ”küçük zabitliğe” memba temini maksadıyla işbu lâyihayı kanuniye tanzim kılınmıştır efendim.”
b. Başvekil İsmet (İNÖNÜ)’nün Esbabı Mucibe Lâyihası’nda sarâhaten tavzih etdiği üzere; 1001 sayılı işbu Kânun ile “gedikli küçük zâbit sınıfı” sâdece Ordu (Berriye, Kara Kuvvetleri)’da teşkil edildi.
c. 07 Eylül 2017 târih ve 1701290613 sayılı CİMER dilekceme gönderdiği 27 Eylül 2017 Çarşamba gün ve 10:26 saatli e-posdasının birinci maddesinde MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı; Donanmayı Humâyun’a “gedikli zâbit” yetiştiren 1915 Makine ve 1916 Gemici Çırak Mekteplerinin 1001 sayılı bu Kânun ile 1927 senesinde kapatıldığını beyan ediyor. MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının bu beyanı tamamen yanlışdır, yalandır. Bu beyanına bakdığımda; Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının 1001 sayılı işbu Kânunu ve bu Kânunun meclis zabıtlarını dahi okumadığını anlıyorum.
d. “Bahriye gedikli zâbit” sınıfı hakkında hüküm vaz eden Kânun, 1929 sene ve 1492 sayılı Kânundur. Çünkü;
— 1001 sayılı Kânun ile 1927 senesinde “gedikli küçük zâbit” sınıfı sâdece Ordu (Berriye, Kara Kuvvetleri)’da teşkil edildi.
— Muteber olduğu 20 Nisan 1927 târihi itibârı ile hâlen görevde olan “bahriye gedikli zâbit” sınıfı hakkında 1001 sayılı bu Kânun, hiçbir hüküm vaz etmedi.
— 1001 sayılı Kânunun TBMM’de müzakere ve kabul edildiği İçtima-46’ya dönemin Bahriye Vekili İhsan Bey katılmadı ve söze konu bu Kânunu imzalamadı,
— 1001 sayılı işbu Kânun metininde “bahriye”, “donanma” ya da “deniz” kelimeleri bile yok!
— Bu cümleden olmak üzere; “Bahriye gedikli zâbit” sınıfı ya da kânunen henüz teşkil edilmeyen “Deniz gedikli küçük zabit” sınıfı hakkında dönemin Bahriye Vekâleti herhangi bir hüküm tesis etmiş ise şâyet, bunu yapanların 1001 sayılı işbu Kânuna temelden aykırı işlem yapdığını da buraya şerh ediyorum.
e.“Deniz astsubay” sınıfına memba teşkil eden asker sınıfı ise 1929 sene ve 1446 sayılı Kânun ile teşkil edilen “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfıdır. 1446 sayılı işbu Kânunun “deniz astsubay” sınıfı hakkında vaz etdiği hükümleri ise hemen aşağıdaki 1446 sayılı Kânun başlığı altında anlatacağım.
|
KȂNUN—(2): 1446 sayı ve 18 Mayıs 1929 târihli Gedikli Küçük Zâbit Menbalarına Ait 1001 Numaralı Kânunun Bâzı Maddelerinin Tâdiline Dâir Kânun.(Temel Kânun).
1446 sayılı bu Kânun; “Gedikli küçük zâbit” sınıfını Deniz (Bahriye)’de ilk defa olmak üzere 1929 senesinde teşkil eden temel Kânundur.
Bu Kânunun TBMM’de müzakeresinde dönemin Başvekili İsmet (İNÖNÜ) ve Deniz Müsteşarı (Deniz Kuvvetleri Komutanı) Miralay Memet Ali Bey şunları söyledi;
Başvekil İsmet (İNÖNÜ), Esbabı mucibe mazbatası;
1- (…) Halbuki Kara lisesi ile harp ve Gedikli Küçük Zabit ihzarî mektebinden bu gibi halâta içtisar edenler hakkında 1001 numaralı kanun mevcuttur. İşbu kanunun meslekin icap ettirdiği bazı ufak tadilât ile Deniz Askerî mekteplerine de tatbiki zarurî görülmüş ve merbut lâyihai kanuniye tanzim kılımıştır.
Millî Müdafaa Encümeni mazbatası;
Bş. V. Celilenin 6/2/1929 tarih ve 6/543 numaralı tezkeresile encümenimize tevdi buyrulan (Gedikli küçük zabit menbalarına dair kanuna bazı fıkralar ilâvesine dair kanun lâyihası) Millî Müdafaa Vekâleti Deniz Müsteşarı miralay Memet Ali beyin huzurile tetkik ve müzakere olundu.
Gedikli küçük zabit mektepleri önce ordunun kara sınıfları için tesis edilmiş ve buna dair 1001 numaralı kanunda da yalnız bu sınıflardan bahs olunmuştur.
Halbuki mezkûr gedikli küçük zabitlerin hava ve deniz sınıflarında da lüzumu ve mühim faideleri görülmüş ve bunlar başka ordularda mevcut olduğu gibi bizde de teşkil edilmiştir.
Binaenaleyh bizde tesis edilmiş olan hava ve deniz küçük zabit mekteplerine menba bulmak üzere 1001 numaralı kanunun bunlara da teşmili için tadili icap etmektedir.
İşbu dilekcemin 7’inci sayfasında ben Şükrü IRBIK;
a. 172 sayı ve 1915 seneli Bahriye Efrâd ve Küçük Zâbitâniyle Gedikli Zâbitânı Kânun’u, “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının bugüne kadar saklanan “kayıp ahid sandığıdır” demiş idim.
b. 1446 sayı ve 1929 seneli Gedikli Küçük Zâbit Menbalarına Ait 1001 Numaralı Kânunun Bâzı Maddelerinin Tâdiline Dâir Kânunun ise;
“Deniz astsubay” sınıfının târihi hakkında kayıp ahid sandığı içinde bugüne kadar saklanan “en büyük sır” olduğunu söylüyorum.
Çünkü;
“Deniz Astsubay” sınıfı hakkında bugüne kadar neşredilen târihcelerin hiçbirinde, “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfını 1929 senesinde “teşkil” eden 1446 sayılı bu Kânundan hiç kimse söz etmemiş.
c. Reisicumhur Gâzi Mustafa Kemâl’in 1929 senesinde tasdik ederek icrâsını emretdiği 1446 sayılı bu Kânunu,
Bugüne kadar görmezden gelerek “deniz astsubay sınıfının” târihine karşı “târih suikasti” işleyen deniz subaylarını
Ve
Bu Kânunu icrâya memur etdiği Millî Savunma Bakanlarını ben Şükrü IRBIK; 1929 senesinden beri yapdıkları bu “emre itaatsizliği” açıklamaya dâvet ediyorum.
d. 1446 sayılı işbu Kânun ile 1929 senesinde;
— Osmanlı ve Türk denizcilik târihinde ilk defâ olmak üzere; “Deniz gedikli küçük zâbit” olarak tesmiye edilen yeni bir asker sınıfı 19 Mayıs 1929 târihinde “teşkil” edildi.
— Bu hakikâtden hareket ile; “Deniz astsubay” sınıfının menbası “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfıdır. Kuruluş târihi de 1446 sayılı Kânunun muteber olduğu 19 Mayıs 1929 târihidir.
— 1446 sayılı Kanun ile “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfının teşkil edildiği 19 Mayıs 1929 târihinden sâdece 23 gün sonra da;
172 sayılı Kânun ile 1915 senesinde Osmanlı Bahriyesinde “sunufu mahsusa zâbit” sınıfı olarak teşkil edilen “Bahriye gedikli zâbit” sınıfı, 8 Haziran 1929 târihinde 1492 sayılı Kânun ile “tasfiye” edildi.
e. “Bahriye gedikli zâbit” sınıfını “tasfiye” eden 1492 sayılı işbu Kânunun “Muvakkat maddesi” ile hâlen görevde olan “Bahriye gedikli zâbitâna” iki çeşit hakkıhıyar verildi;
— İlk kez teşkil edilen “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfına “nakil” edilmek
Ya da
— Emekli olarak Kara ve Deniz Ordularından terhis edilinceye kadar mevcut “zabitlik” vasıfı ile “göreve devam” etmek.
“Bahriye zâbit” sınıfından ayrık ve “alt/ast” seviyede olan “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfına nakil edilmeyi haklı olarak tahkir ve tezyif edici bir tercih olarak telakki eden mevcut “Bahriye gedikli zâbitinin” handiyse tamamı “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfına nakil edilmeyi reddeddi. Emekli olarak Kara ve Deniz Ordularından terhis edilinceye kadar haklı olarak; 172 sayı ve 24 şubat 1330 târihli Kânun ile iktisap etdikleri “zâbitlik” vasfını “müktesep hak” mefhumu muvahecesinde muhafaza etmeyi tercih etdiler.
|
KȂNUN—(3): 1492 sayı ve 11 Haziran 1929 târihli Deniz ve Hava Gedikli Küçük Zâbit Maaş Kânunu.
a. Yukarıdaki satırda görülen 1929 sene 1492 sayılı Kânunun isimi; Deniz ve Hava Gedikli Küçük Zâbit Maaş Kânunu’dur.
b. Sözüme konu 1492 sayılı işbu Kânun ile;
— Ordu (Berrî, Kara Kuvvetleri)’un “hava” sınıfında müstahdem pilot ve râsıt “gedikli zâbitân” sınıfı ile
— Deniz (Bahriye)’de müstahdem “gedikli zâbitân” sınıfı “tasfiye” edildi.
— 1929 sene ve 1492 sayılı Kânun, 18 Ocak 1940 târih ve 3779 sayılı Kânun (Md.16) ile ilga edildi. Fakat;
1492 sayılı bu Kânunun tesirleri 5802 sayılı Astsubay Kânununun meriyyete konulduğu 1951 senesinde de hâlen ve aynı kuvvet ile devâm ediyor idi.
— İşbu dilekcemin konusu ile alâkası olmadığı için; Ordu (Berrî, Kara Kuvvetleri)’da müstahdem “hava” sınıfı pilot ve râsıt “gedikli zâbitânı” işbu dilekcemde meskût geçdim.
c. 16 Mayıs 1929 târihinde B.M.M. Yüksek Reisliğine verdiği Kânun teklifinde Başvekil İsmet (İNÖNÜ), 1492 sayılı işbu Kânun Lâyihasının Esbâbı Mucibesi’ni şu şekilde tavzih etdi;
1. Sefaini harbiyemizde bir çok pek karışık ve güç fennî vazifeleri deruhte eden gedikli küçük zabitanın en asrî bir şekilde ve en mükemmel esaslara müstenit olarak yetiştirilmesine sarfı gayret olunmakla beraber bu sınıf mensubiyni kâfi derecede terfih edilmezse şeraiti lâzimeyi haiz talip bulmak imkânsızdır. Esbabı maruzaya binaen donanmanın unsuru hayatiyesini teşkil eden gedikli küçük zâbitânın maruz kaldıkları külfet nisbetinde ve vüsa’ti maliyemiz derecesinde refahları temin edilmek üzere;
— Diğer mileli bahriyenin kabul ettiği esaslar Büyük Erkânıharbiye Reisliğince tetkik buyrularak maksatsız görülen gedigli zabitan yerine kara ordusundaki “gedikli küçük zabitan” gibi gedikli çavuş, gedikli baş çavuş muavini, gedikli baş çavuş ve
— Bu rütbelere ilâveten Alman bahriyesinde olduğu vech üzre bir “baş gediklilik” rütbesi ihdas olunmuş
Ve bu sûretle
— “Deniz zabitan heyeti” ile “deniz gedikli küçük zabitanı” arasında sarih bir hattı fasıl çizilmiş
Ve
— İşbu kanun yalnız deniz ve hava kuvvetlerimizin muvaffakiyetlerine birinci derecede âmil olan ve yetiştirilmeleri uzun bir zamana mütevakkıf bulunan güverte, uçuş, fen, ihtisas ve makinist “gedikli küçük zâbitânına” şamil olması esası kabul olunmuştur.
(…)
9 — İhdası (1446 sayılı Kânun ile. IRBIK) mukarrer “gedikli küçük zabit” sınıfı halen mevcut bulunan “gedikli zabitan” yerine “kaim” olacağından “bahriyede gedikli sınıfı tesisine ait olup” işbu kanuna muhalif bulunan ve birer sûreti merbuten taktim kılınan 1330 (1915 sene ve 172 sayılı. IRBIK) tarihli gedikli kanunu ve gediklilerin ve gedikli küçük zabitlerin maaşlarına dair olan kanunlar lağvedilmiştir.
11 — Muvakkat madde halen mevcut bulunan “gedikli zabitan” ile “gedikli küçük zabitanın” “gedikli küçük zabit” sınıfına sureti nakilleri için vazedilmiştir. Halen mevcut bulunan ve 330 (1915 sene ve 172 sayılı. IRBIK) tarihli gedikli kanununa nazaran silâh endazdan madut olan “gedikli küçük zabitanı” yeni ihdas olunacak “gedikli küçük zabitanın” mukabil rütbelerine nakilleri münasip görülmüştür.
«A» “Gedikli zabitandan” “gedikli küçük zabit” sınıfına nakli arzu edenlerin kıdem ve terfileri arasındaki müddetin muhafazası için gedikli zabitanın maaşı hazıraları ile nakilleri muvafık görülmüş ve bilahara tabi olacakları muamele de tespit edilmiştir.
«B» Nakli arzu etmiyenlerin kanunen müktesep haklarının tasfiyenin nihayetine kadar 330 tarihli kanun ve 508, 507 numaralı kanunlar mucibince muamele görmeleri hususu tespit olunmuştur.
d. Esbabı Mucibesinin 10’uncu maddesinde dönemin Başvekili İsmet (İNÖNÜ)’in izah etdiği üzere 1492 sayılı bu Kânun esas maksadı;
— 172 sayılı Kânunun verdiği mükteseb “zabitlik” vasfını muhafaza etmek şartı ile; 1915 senesinde Bahriye’de teşkil edilen “Bahriye gedikli zâbit” sınıfını “tasfiye etmek” idi.
e. 1492 sayılı Kânun ile “bahriye gedikli zâbit” sınıfının tasfiye edildiği 1929 senesinde; Bahriye’de müstahdem “gedikli zâbit” mevcudu 200’den ziyâde olmalıdır.
Çünkü; 1924 senesinde Bahriye (Deniz Kuvvetleri)’de müstahdem “bahriye gedikli zâbit” mevcudunun aşağıdaki kaynakda 136 olduğu yazılıdır. 1924-1929 seneleri arasında geçen 5 senelik dönemde Makine ve Güverte Çırak Mekteplerinden şahadetname (mezuniyet) alarak Bahriye’ye intisab eden “gedikli zâbit”ler ile bu 136 rakamı daha fazla artmış olmalıdır. (Kaynak: 523 sayı ve 22.11.1340 (1924) târihli 1340 senesi Bütçesinin Fusûl ve Mevaddı Muhtelifesine Tahsisâ tı Munzamma İtasına Dair Kânun. TBMM ZC, İçtima; 10, 20.11.1340 Perşembe. Bahriye bütçesi, sayfa-26; Bahriye’de; 20 adet birinci, 56 adet ikinci ve 60 adet üçüncü sınıf olmak üzere 136 adet gedikli zâbitân mevcut).
f. 1492 sayılı işbu Kânunun “Muvakkat Maddesi” mucibince; Bahriye’de müstahdem “gedikli zâbitâna”, Bahriye’de ilk kez işbu Kânun ile ihdas edilen “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfına nakili arzu edip etmedikleri soruldu.
g. Türk askerlik târihinde ilk defa olmak üzere bir asker sınıfına; “zâbit” vasfını haiz “gedikli zâbit” sınıfına, mensup oldukları “zâbit” sınıfından “ast” seviyedeki başka bir asker sınıfına, “gedikli küçük zâbit” sınıfına nakil olunmaları teklif edildi.
- “Bahriye gedikli zâbit” sınıfından ayrık ve “alt/ast” seviyede olan “Deniz gedikli küçük zâbit” sınıfına nakil edilmeyi haklı olarak tahkir ve tezyif edici bir tercih olarak telakki eden mevcut “Bahriye gedikli zâbitinin” handiyse tamamı bu teklifi reddeddi.
- Emekli olarak ordudan terhis edilinceye kadar 172 sayı ve 24 şubat 1330 târihli Kânun ile iktisap etdikleri “zâbitlik” vasfını “müktesep hak” mefhumu muvahecesinde muhafaza etmeyi tercih etdiler.
- Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerinde 1960 senesinde bile hâlâ görev yapan “gedikli zâbit” mevcut idi. (Bkz. Sene 1960, Kânun 7471).
h. “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının “tasfiye” edildiğini
Ve dahi
Yerine “deniz gedikli küçük zabit” sınıfının “ikâme” (kâim) edildiğini emreden 11 Haziran 1929 târih ve 1492 sayılı işbu Kânunun altında Reisicumhur Gâzi Mustafa Kemâl’in imzâsı ve irâdesi var.
i. Bu cümleden olmak üzere; “Donanma (Bahriye) gedikli zâbit” sınıfının “deniz astsubay” sınıfı olduğu yalanını söyleyen deniz subayları; Reisicumhur Gâzi Mustafa Kemâl’in 1929 senesinde irâd etdiği bu imzâsı ve irâdesi karşısında bugün burada hesap vermelidir.
j. Yukarıdaki maddelerde Kânunları ile açıkladığım bu hukukû hakikâtin neticesi olmak üzere de ben Şükrü IRBIK buraya şerh ediyorum;
1. “Deniz astsubay” sınıfının târihi; 1446 sayılı Kânunun muteber olduğu 19 Mayıs 1929 târihinde ve Bahriye’de teşkil edilen “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfını ile başlamakdadır.
2. 1446 sayılı Kânun ile 1929 senesinde Bahriye (Deniz Kuvvetletleri)’de ilk defa teşkil edilen “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfı;
— 5619 sayılı Kânun ile 1950 senesinde teşkil edilen “Deniz gedikli erbaş” sınıfının kaynağıdır.
3. 5619 sayılı Kânun ile teşkil edilen “gedikli erbaş” sınıfı da;
— 5802 sayılı Kânun ile 1951 senesinde Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerinde teşkil edilen “astsubay” sınıfının kaynağıdır.
KȂNUN—(4): 2717 sayı ve 18 Mayıs 1935 târihli Sevkiyât Erât ve Erbaşlarına Verilecek Yevmiyeler Hakkındaki 630 Numaralı Kânunun Birinci Maddesini Değiştiren Kânun.
TBMM 18 Mayıs 1935 Cumartesi günü İnikad-25 ile içtima eyledi. Gündemdeki konulardan birisi de Sevkiyât Erât ve Erbaşlarına verilecek yevmiyeyi müzakere etmek idi. Fakat bu İnikadda TBMM gündemde olmayan bir karar aldı. Dâhilî Nizamnâmesine aykırı olarak TBMM, gündemde olmadığı hâlde; “gedikli küçük zâbite” “gedikli erbaş” denmesine karar verdi. İşde, İnikad-25’de müzakere şöyle cereyân etdi;
General Kâzım SEVÜKTEKİN (Diyarbekir) — Efendim, bunlar Heyeti Vekilede katiyet kesbetti.
Efrada, erat,
Nefere, er,
Küçük zabite, “erbaş“,
Gedikli küçük zabite” de “gedikli erbaş” dendi. Bunların da bu şekilde değiştirilmesini teklif ederim.
Millî Müdafaa Encümeni M.(azbata) M.(uharriri) General İhsan SÖKMEN (Giresun) — Evet öyledir.
Başkan — Maddeyi bu değişiklikle reye arzediyorum.
Kabul edenler … Etmeyenler … Kabul edilmiştir.
2717 sayılı bu Kânunun 1935 senesinde meriyyete konulmasından sonra hazırlanan yeni Kânunlarda geçen “gedikli küçük zâbit” tâbirâtı “gedikli erbaş” olarak tebdil edildi.
“Gedikli küçük zâ bite” “gedikli erbaş” denilmesine dâir olmak üzere; 18 Mayıs 1935 Cumartesi günü İnikad-25’de TBMM’nin bu karârı, Dâhilî Nizâmnâmesine aykırı olarak alınmış “usulsüz ve gayri meşru” karar idi. Bu “usulsüz ve gayri meşru” karar, 2771 sayılı Ordu Dâhilî Hizmet Kânunu ile 1935 senesinde “meşru” hâle getirildi.
* * *
* * * BÖLÜM—3 * * *
*** “DENİZ ASTSUBAY” SINIFININ İLK KAYNAĞI “DENİZ GEDİKLİ KÜÇÜK ZÂBİT” SINIFIDIR ***
a. 1446 sayı ve 18 Mayıs 1929 târihli Gedikli Küçük Zâbit Menbalarına ait 1001 Numaralı Kânunun Bâzı Maddelerinin Tâdiline Dâir Kânun ile 1929 senesinde;
— Osmanlı ve Türk denizcilik târihinde ilk defâ olmak üzere; “deniz gedikli küçük zâbit” olarak tesmiye edilen yeni bir asker sınıfı 18 Mayıs 1929 târihinde teşkil edildi.
— Bu târihden sâdece 23 gün sonra da “Bahriye gedikli zâbit” sınıfı 8 Haziran 1929 târihinde 1492 sayılı Kânun ile “tasfiye” edildi.
— 1492 sayılı Kânunun Komisyon Raporu dokuzuncu maddesinde alanen beyan edildiği üzere “tasfiye” edilen “Bahriye gedikli zâbit” sınıfının yerine “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfı “ikâme” edildi.
b. 2505 sayı ve 11 Haziran 1934 târihli Gedikli Küçük Zâbit Menbalarına Dâir Kânun ile 1934 senesinde;
- 1001 sayılı Kânun ile 1927 senesinde Kara’da,
- 1446 sayılı Kânun ile 1929 senesinde Deniz’de,
- 1675 sayılı Kânun ile 1930 senesinde Kara’nın Hava kısımında teşkil edilen “gedikli küçük zâbit” sınıfları; Komisyon raporunda alenen beyan edildiği üzere ile 2505 sayılı işbu Kânun ile “tedvin” edildi. 1001, 1446 ve 1675 sayılı söze konu bu Kânunlar gene 2505 sayılı bu Kânun ile “ilga” edildi. (Madde-29).
c. 5619 sayı ve 23 Mart 1950 târihli Gedikli Erbaş Kânunu ile 1950 senesinde;
- Kara, Kara Hava sınıfı ve Deniz “gedikli küçük zâbit” sınıflarını 1934 senesinde aynı Kânunda “tedvin” eden 2505 sayılı Kânun “ilga” edildi. (Madde-29).
- 1446 sayılı Kânun ile 1929 senesinde Deniz’de ilk defa “teşkil” edilen “deniz gedikli küçük zâbit” sınıfı “Gedikli erbaş” sınıfına “tensik” edildi.
d. 5802 sayı ve 02 Temmuz 1951 târihli Astsubay Kânunu ile 1951 senesinde;
— Türkiye Cumhuriyeti Ordusunun; kara, deniz ve hava kuvvetleriyle jandarma ve gümrük koruma’da “astsubay” olarak tesmiye edilen yeni bir asker sınıfı “teşkil” edildi. (Madde-1).
— “Astsubay” sınıfının “teşkil” edilmesi ile birlikde; 5619 sayılı Kânun ile daha bir sene evvel, 1950 senesinde “teşkil” edilen “gedikli erbaş” sınıfı “feshedildi.” 5619 sayılı Gedikli Erbaş Kanunu da yürürlükten kaldırıldı. (Madde-32).
— 5802 sayılı Astsubay Kânununun yürürlüğe girmesinden evvel “gedikli erbaş” olarak yetiştirilmiş ve yetiştirilmekte olan askerî şahıslara “Astsubay” denildi. (Geçici Madde-1).
— Muhtelif Kânunlarda geçen “gedikli erbaş” adı “astsubay” olarak değiştirildi. (Geçici Madde-1).
— Deniz ve hava sınıflarında görevli bulunan “gedikli subaylardan” istiyenler hizmet sürelerine göre “astsubay” sınıfına geçmeleri teklif edildi. (Geçici Madde-3). Fakat “deniz gedikli subayları” “astsubay” sınıfına geçmeyi reddeddi.
— “Astsubay” sınıfına geçmek istemiyen “deniz gedikli subayları” hakkında; 24 Şubat 1330 tarihli (1915 sene ve 172 sayılı. IRBIK) “Gedikli Zabitan Kanunu” ile Berrî, Bahrî, Havai ve Jandarma Erkân, Ümerâ ve Zâbitânı ile Memurin ve Mensubini Askeriye Maaş ve Tahsisâtına dair 22 Teşrinievvel 1339 târihli (360 sayılı. IRBIK) Kânuna müzeyyel 508 ve bu kânûna ek 587 sayılı kânun hükümlerinin tatbikına devam olundu. (Geçici Madde-3).
* * *
SONUÇ;
Mezunu olduğum Deniz Astsubay Okulu hakkında subayların bugüne kadar hilâf-ı hakikât olarak ve ezbere yazdığı düzmece târihceleri gördüğümde; “El, elin eşşeğini türkü çığırı çığırı arar!” atasözü tedai ediverdi, ben Şükrü IRBIK’ın zihninde.
Çünkü; Hâlen İlgi (c)’de münteşir MSÜ DAMYO târihcesinde çok vahim hatâlar, yanlışlar, inkârlar ve iftirâlar mevcutdur. Söze konu işbu târihcelerde; “Donanma gedikli zâbit” ve “Deniz astsubay” sınıflarının târihine karşı işlenmiş aleni bir “itibâr suikastı” vardır.
İlgi (c) bağlantıda münteşir târihcesinde MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığı;
“Deniz Gedikli sınıfının (Deniz Astsubay) sınıfı olduğunu ve 03 Nisan 1890 târihinde resmen kurulduğunu”,
Beyan etmekdedir.
İşbu dilekcemin yukarıda görülen bölümlerinde;
a. “Deniz gedikli” sınıfının “Deniz astsubay” sınıfı olmadığını;
- Osmanlı Devleti Padişahları ve Meclisleri,
- Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanları, Meclisleri ve
- Meclislerinin yapdığı Kânunlar ile isbat etdim.
Ve dahi
b. MSÜ Deniz Astsubay Meslek Yüksekokul Komutanlığının İlgi (c)’de münteşir târihcesinde söz etdiği “Deniz gedikli” sınıfının “Deniz astsubay” sınıfı olduğuna dair iddiasını da tamamen çürütdüm.
|
* * *
